غار نمکدان قشم | طولانی ترین غار نمکی جهان

غار نمکدان قشم از جاذبه‌های خارق‌العاده این جزیره است که قدمتی دیرینه دارد و آن را به عنوان طولانی ترین غار نمکی جهان نیز می‌شناسند. با معرفی غار نمکدان قشم با این جاذبه طبیعی بیشتر آشنا می‌شوید و با دیدن عکس غار نمکدان قشم تا حدی به شگفتی این هنر طبیعت پی خواهید برد. اگر کنجکاوید که بدانید غار نمکدان قشم کجاست و چه ویژگی‌های دارد در این مسیر همسفر ما باشید.

چرا غار نمکدان قشم؟

• غار نمکدان قشم از پدیده‌های طبیعی اعجاب‌انگیز جزیره قشم با حدود 570 میلیون سال قدمت است.
• این غار را طولانی‌ترین غار نمکی جهان می‌دانند.
• غار نمکدان یکی از عجایب هفتگانه قشم محسوب می‌شود.
• نمک‌های موجود در این غار خاصیت دارویی و درمانی فراوانی دارند.
• به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد، این جاذبه مقصدی جذاب برای گردشگران، غارنوردان و زمین‌شناسان به شمار می‌رود.
• این غار در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شده و یکی از ژئوسایت‌های ژئوپارک قشم است.
• غار نمکدان مرغوب‌ترین نوع نمک خوراکی را دارد.
•  بخشی از این غار برای گردشگری و بخش‌های دیگر به عنوان معدن نمک مورد استفاده قرار می‌گیرند.

غار نمکدان قشم | طولانی ترین غار نمکی جهان

مناطق گرم و کم‌بارش محیطی مناسب برای تشکیل غارهای نمکی به شمار می‌روند؛ این غارها پدیده‌های طبیعی‌اند که به سبب رسوب نمک در گنبدهای نمکی به وجود می‌آیند. آب‌وهوای مناسب جزیره قشم موجب تشکیل غار نمکدان قشم شده است؛ این غار در سال 1377 با همکاری زمین‌شناسان جمهوری چک و دانشگاه شیراز کشف شد. بام گنبد نمکی قشم کاملا ناهموار است و به دلیل آنکه دیوارهای تپه شیب زیادی دارد بالا رفتن به بام امکان‌پذیر نیست، در قسمت بام گنبد بیشتر از سنگ نمک، سنگ گچ وجود دارد.

غار نمکدان قشم شکلی کمانی دارد و با لایه‌های رنگین رسوبی و دیواره‌های سفیدش منظره‌ای چشم‌نواز را خلق کرده است. این غار که یکی از عجایب هفتگانه قشم است به حدود 570 میلیون سال پیش یعنی دوره کامبرین تعلق دارد. غار نمکدان با طولی در حدود 6400 متر، عنوان دومین غار طویل دنیا را  از آن خود کرده است، غاری که وجود لایه‌هایی از رسوب نمک و کانی‌های مختلف جلوه‌ای منحصربه‌فرد به آن داده و در هر لایه آن، بخشی از قدمت کهن زمین پنهان شده است.

این غار دارای نوع خاصی از نمک است که علاوه بر آنکه نوع منحصربه‌فردی از نمک خوراکی است خاصیت درمانی فوق‌العاده‌ای نیز دارد. این غار برای درمان مبتلایان به آسم و بیماری‌های تنفسی محل مناسبی است.

ثبت در میراث طبیعی ایران و یونسکو: غار نمکی در سال 1390 در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسید. همچنین این غار به عنوان یکی از ژئوسایت‌های ژئوپارک قشم در سال ۱۳۸۵ به عضویت شبکه جهانی ژئوپارک‌های تحت حمایت یونسکو در آمد.

نکات مهم بازدید از غار نمکدان قشم

• جاده‌ منتهی به غار نمکدان قشم خاکی است؛ بهترست این مسیر را با ماشین آفرود بروید، در غیر این‌صورت تجهیزات کافی برای پیاده‌روی در جاده خاکی را همراه خود داشته باشید.
• قشم آب‌وهوای گرم و شرجی دارد، بنابراین اواسط پاییز تا اواسط بهار بهترین فصل سفر است. با توجه به سردی هوا در شب، لباس گرم همراه خود ببرید.
• ابتدای غار را می‌توانید بدون تجهیزات روشنایی بروید اما بهترست چراغ قوه همراهتان باشد.
• نقشه‌ غار نمکدان کاملاً واضح و مشخص است اما ترجیحا همراه تیم‌های حرفه‌ای یا راهنمایی محلی عازم شوید.
• در این غار برخی حشرات ریز و سفیدرنگ وجود دارد که ممکن است برایتان آزاردهنده باشد.
• غار نمکی محل زندگی خفاش‌هاست بنابراین سعی کنید آرامش آن‌ها را بر هم نزنید.
• قندیل‌ها، استلاکتیت‌ها و استلاگمیت‌ها این غار به صورت طبیعی و به مرور زمان ایجاد شده‌اند؛ در حین بازدید مراقب باشید تا به آن‌ها آسیبی وارد نشود. 
• برای پیشروی به اعماق غار (دالان دوم و سوم) علاوه بر وجود راهنما و داشتن تجهیزات به مهارت غارنوردی نیز نیاز است.
• هدلایت، چراغ قوه قوی، خوراکی سبک، بطری آب و وسایل ضروری را همراه خود داشته باشید اما کول خود را بیش از حد سنگین نکنید.
• لباس‌های خیلی گشاد یا خیلی چسبان نپوشید و یک دست لباس اضافه هم همراه خود داشته باشید.
• از قسمت ابتدایی دالان اول همه افراد بدون محدودیت سنی می‌توانند بازدید کنند اما برای دیدن دالان‌های دوم و سوم به مهارت غارنوردی نیاز است.
• توصیه می‌کنیم برای بازدید حتما صبح زود راه بیفتید.
• این غار 6500 متر طول دارد که تا عمق 200 تا 250 مناسب افراد عادی و بقیه مسیر مناسب غارنوردان است.

در مسیر غار

در مسیر رسیدن به غار حوضچه‌ها و کوه نمک را خواهید دید؛ رنگ سپید کوه و حوضچه‌ها تداعی کننده برف بر روی قله‌های کوه است. جریان آبی که بیرون دیده می‌شود در داخل غار هم جریان دارد و در تمام طول سال جاری است. بستر اصلی این جریان آب رنگ قرمز دارد؛ جریان آب درون غار نیز به دلیل وجود املاح نمک، تصاویر را مانند آینه‌ای شفاف، منعکس می‌کند.

دهانه غار نمکدان

دهانه غار به سمت جنوب است؛ هنگامی که وارد غار می‌شوید بوی نم‌ورطوبت به مشام می‌رسد. ممکن است پایتان داخل چاله‌های آب برود یا چکه قطرات آب را حس کنید. کمی جلوتر که بروید جلوه‌های جذاب این غار برایتان نمایان می‌شود، پس کمی صبور باشید و به آرامی پیش بروید. یادتان باشد تا عمق حدودا 20 متری تقریبا نور کافی است و به تجهیزات خاصی نیاز ندارید اما برای ادامه مسیر نیاز به هدلامپ و یا چراغ قوه خواهید داشت، برخی تا 100 متری غار هم بدون تجهیزات می‌روند اما توصیه می‌کنیم جوانب احتیاط را در نظر بگیرید و ریسک نکنید.

قدم زدن در غار نمکدان قشم 

هوای داخل غار خنک‌تر از بیرون است و بویی نم‌زده شبیه ساختمان‌های قدیمی را می‌توانید استشمام کنید، نیازی نیست که به اعماق غار بروید تا زیبایی‌های غار برایتان آشکار شود از همان ابتدا کمی که از دهانه غار به سمت جلو پیش بروید جذابیت‌های غار را خواهید دید. هنگام قدم زدن مراقب باشید تا به قندیل‌ها آسیب نزنید؛ دست زدن به آن‌ها موجب افتادن و نابودی آن‌ها خواهد شد. تا مسیری که امن و استاندارد برای بازدید عادی تعریف شده به راحتی قدم بزنید و عکس بگیرید و به خوبی اطرافتان را رصد کنید.

دالان‌های مختلف غار نمکدان

حالا داخل غار هستی اولین تالار این غار با ورودی آن حدود ۶۷۰ متر فاصله دارد با پهنای متوسط پنج متر که همگی می‌توانند از آن بازدید کنند. ارتفاع برخی از این دالان‌ها به 20 متر هم می‌رسد؛ سومین دالان نیز با حدود ۶.۴ کیلومتر طول موجب شهرت جهانی این غار شده است. این دالان‌ها هر کدام ابعاد متفاوتی دارند، به گونه‌ای که در بعضی جاها باید سینه‌خیز بروید و در برخی دیگر دستتان به قندیل‌ها هم نمی‌رسد. بازدید از دالان اول غار ساده است اما دالان دوم مسیری دارد که باید به صورت سینه‌خیز از آن عبور کنید؛ دالان سوم هم به غارنوردان اختصاص دارد و برای افرادی باتجربه و با تجهیزات کامل مناسب است.

استلاکتیت‌ها و استلاگمیت‌ها

از نیمه غار تا بخش انتهایی آن کف‌پوشی از نمک کریستاله زیر پایتان قرار دارد و به دلیل اتصال استلاگمیت‌ها و استلاکتیت‌ها در نزدیکی دیوار‌ه‌های غار، ستون‌های بسیار زیبایی ایجاد شده که بر جذابیت‌های غار افزوده است. وجود رنگ‌های متنوع و رنگارنگ داخل غار شگفتی و زیبایی منحصر‌به‌فردی به آن بخشیده اما متاسفانه طی چند سال گذشته بعضی از استلاگمیت‌های نمکی غار به دلیل بی‌توجهی بازدیدکنندگان و طمع برخی افراد برای به‌دست آوردن نمک طعام با خلوص و کیفیت بالا، شکسته‌ است. این جاذبه‌های طبیعی بخشی از میراث گردشگری کشورند و باید در حفظ و نگهداری آن‌ها حداگثر سعی و توانمان را به کار ببریم.

جریان آب غار نمکدان

از دیگر جذابیت‌های این غار وجود جریان دائمی زیرزمینی آب است که پس از ترکیب شدن با نمک‌های اطراف به شکل یک چشمه زیبا از غار خارج شده و در دامنه کوه حوضچه‌ای طبیعی را به‌وجود آورده است. جریان‌هایی از آب نمک در غار شگفت‌انگیز به نظر می‌رسد؛ رطوبت هوای جزیره و نفوذ آب در غارها موجب شده تا آب نمک اشباع شده بر بدنه قندیل‌ها بچکد در نتیجه قندیل‌ها از بین نمی‌روند،  به صورت دائم تولید شده یا حجمشان زیاد می‌شود. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد بستر اصلی این جریان آب قرمزرنگ است و در آن رسوبات گِل اخرا یا خاک نسوز که ترکیبات اکسید آهن و هماتیت دارند، به چشم می‌خورد. همین دلیل نیز بستر اصلی چشمه قرمزرنگ است.

قندیل‌های سقفی غار

به جز آبی که در غار جاری است و دیوارها و دالان‌های حیرت‌انگیز، سقف غار نیز ساختاری زیبا و دیدنی دارد. قندیل‌های بلورین نمک با شکل‌های مختلف و متنوع زینت‌بخش سقف غارند. نفوذ آب و جریان پیدا کردن آب نمک بر روی قندیل‌ها و رطوبت بالا بر زیبایی آن‌ها افزوده است؛ در واقع جریان آب نمک خود عاملی مهم در شکل‌گیری قندیل‌های جدید یا فزایش حجم و اندازه قندیل‌های قدیمی به شمار می‌رود.

حیوانات غار نمکدان

خفاش‌ها ساکنین این غار زیبا هستند؛ می‌توانید آن‌ها را در این غار ببنید و صدایشان را هم بشنوید. بهتر است برای این موجودات ترس ایجاد نکنید و به آرامی از غار بازدید نمایید. علاوه بر این حشرات ریزی نیز در غار وجود دارد که برای جلوگیری از تماس این حشرات بهتر است لباس بلند و مناسب بپوشید.

امکانات غار نمکدان

در اطراف غار هیچ‌گونه امکاناتی وجود ندارد تمامی وسایل ضروری را همراه خود ببرید.

اقامت در سفر به غار نمکدان

برای اقامت می‌توانید از اقامتگاه های جزیره قشم استفاده کنید.

مسیرهای دسترسی به غار نمکدان 

مسیر اول: در شهر قشم به سمت رمکان بروید و سپس به تنبان رفته و مسیر خود را به سمت طبل ادامه دهید. در مسیر ساحل شمالی از روستای چاهو و درکو عبور کنید. بعد از آن به روستای گوری می‌رسید؛ از جنوب آن خارج شده تا به روستای کانی از اینجا تا غار یک جاده خاکی حدودا ۱۰ کیلومتری وجود دارد.

مسیر دوم: این مسیر تا رسیدن به طبل با مسیر اول مشترک است. بعد از آن باید به سمت جنوب بروید تا به روستای سلخ برسید. از این روستا تا غار یک جاده خاکی حدودا ۲۲ کیلومتری پیش روی شماست.

هزینه ورودی غار نمکی قشم

هزینه: اتباع ایرانی 7,500 تومان، اتباع خارجی 30,000 تومان

داستان پیدا شدن غار 

زمان پیدایش این غار را حدود ۵۷۰ میلیون سال قبل (دوره کانبرین) یعنی خیلی پیش‌تر از تولد اولین دایناسور روی زمین می‌دانند؛ زمانی که زمین قلمرو فرمانروایی تریلوبیت‌ها (پدربزرگ بندپایان امروزی) بوده است. حدود ۲۳ سال پیش در سال ۱۹۹۸ با همکاری دانشگاه شیراز و مهندسان زمین‌شناس از جمهوری چک این غار کشف شد. مهندسان جمهوری چک از ۱۶ گنبد نمکی دیدن کردند که در این بین ۶۰ غار کشف و ۳۰ غار نیز نقشه‌برداری شد؛ مهندسان این غار را یکی از شگفت‌انگیزترین یافته‌ها می‌دانستند.

گنبد نمکی که ترکیبی از سنگ و نمک است از سنگ‌های آذرین به وجود آمده و در ابتدا تنها به صورت یک لایه بوده است؛ بدین معنا که غار نمک، نمک آرایی و قندیلی در آن وجود نداشت. با توجه به آنکه چگالی نمک از سنگ کم‌تر است در طی هزاران سال این نمک‌ها از صخره‌های سنگی بالاتر آمده و حتی در برخی از قسمت‌ها، سنگ‌ها را هم با خود بالاتر برده‌اند. در سراسر داستان شکل‌گیری غار نمکدان هنر طبیهت بوده که آهسته و پیوسته و با صبوری چنین اثر شگفت‌انگیزی را خلق کرده است.

در این غار قندیل‌هایی با قدمت ۶ میلیون سال نیز به چشم می‌خورند. غار نمکدان علاوه بر آنکه محلی برای استخراج نمک خوراکی و طبی است کاربرد گردشگری هم دارد. اگر غار نمک قشم بدون تغییر باقی بماند، می‌تواند به صورت مستقل در لیست میراث جهانی ثبت شود. این غار، پیش از این در سال ۱۳۹۰ با شماره ۱۷۳ به عنوان یک اثر طبیعی در فهرست میراث فرهنگی ایران به ثبت رسید. یکی از مهم‌ترین ترکیبات موجود در نمک‌های این غار، منیزم است که طبق گفته برخی از پزشکان برای بدن افراد بسیار مفید خواهد بود.

نام‌های دیگر غار

غار نمکدان قشم را با نام‌های دیگری همچون غار نمکی ۳N، غار نمک قشم و غار سه مرد برهنه نیز می‌شناسند که عنوان طولانی‌ترین غار نمکی جهان را یدک می‌کشد و تاکنون حدود ۶٫۶۰۰ متر از آن کشف شده است. به دلیل صعب‌العبور بودن هنوز بخش‌های از غار شناسایی نشده و احتمال داده می‌شود طول غار بیشتر از این‌ها باشد.

چرا سه مرد برهنه؟!

این غار را به نام سه مرد برهنه نیز می‌شناسند که داستان آن به زمان تحقیقات متخصصان جمهوری چک باز می‌گردد. برای کشف و نقشه‌برداری این افراد ناچار بودند به اعماق آب غار بروند؛ در عمق غار به دلیل غلظت آب و وجود نمک فراوان نمی‌توانستند با لباس وارد آب شوند چون لباس‌ها سفت و سخت می‌شد و ادامه مسیر را غیرممکن می‌کرد. در نتیجه هر سه مرد برهنه شدند و به راه خود ادامه دادند.

سخن آخر 

غار نمکدان یکی از عجایب شگفت‌انگیز نه تنها برای قشم بلکه برای ایران است؛ ارمغانی که نتیجه هنر و صبوری طبیعت بوده و حفظ و نگهداری از آن بر دوش ما است. بازدید از این غار برای شما چگونه بوده است؟ جاذبه شگفت‌انگیز شهر شما چیست؟ برای ما از تجربه‌های سفر خود بگویید و عکس‌هایتان را در بخش عکاسخانه با ما به اشتراک بگذارید.