راهنمای کاپوتاژ خودرو

برای افرادی که قصد سفر به خارج از کشور را دارند و می‌خواهند که خودروی شخصی خود را همراهشان ببرند، کاپوتاژ یا (Cabotage) واژه‌ای آشنا است. در واقع کاپوتاژ دریافت مجوز خروج موقت خودرو از کشور است که دریافت آن از اداره گمرک انجام می‌شود.

کاپوتاژ ماشین به عراق، کاپوتاژ ماشین به ترکیه، کاپوتاژ ماشین به ارمنستان یا کاپوتاژ خودرو به هر کشوری نیاز به یک سری شرایط و مدارک دارد. مدارک کاپوتاژ خودرو، مراحل کاپوتاژ ماشین، شرایط و مراکز کاپوتاژ خودرو از مواردی است که در این مطلب به آن اشاره خواهیم کرد.

کاپوتاژ یا کابوتاژ  | cabotage

کاپوتاژ به معنی حق بهره‌برداری و حمل‌ونقل کالا و انسان از طریق دریا، هوا و دیگر روش‌های حمل‌ونقل در یک قلمروی خاص اطلاق می‌شود. این واژه در اصل از صنعت کشتیرانی نشأت گرفته و به کشتیرانی ساحلی نیز، کاپوتاژ می‌گویند. ریشه “کابوتاژ” از کلمه فرانسوی “کابوتر” به معنای “رفتن از بندری به بندری دیگر”  است.

برای کاپوتاژ، شما و افرادی که همراه شما با خودرو سفر می‌کنند نیاز به مجوزهای عبورومرور خواهید داشت؛ وسایل حمل‌ونقل، مثل انواع خودرو، جزو کالاهای کاپوتاژی به شمار می‌روند. کابوتاژ خودرو به معنای دریافت مجوز خروج خودرو از کشور خواهد بود و طبیعی است برای دریافت این مجوز خروج باید با مدارک تعیین شده به گمرک مراجعه کنید.

مدارک مورد نیاز برای کاپوتاژ خودرو

1. شناسنامه مالک وسیله نقلیه، برگ سبز رنگ
2. سند و فاکتور فروش خودرو، سند کارخانه
3. کارت ماشین
4. اصل گواهینامه رانندگی معتبر جمهوری اسلامی ایران با اعتبار حداقل یک ماه و سه روز، برای گواهینامه بین‌المللی رانندگی یک‌ساله و اعتبار حداقل سه سال، برای دریافت گواهینامه رانندگی بین‌المللی سه‌ساله
5. بیمه‌نامه ایرانی
6. ارائه گواهینامه بین‌المللی قبلی در صورت داشتن اعتبار
7. گذرنامه و کپی صفحه اول آن که با شش ماه تاریخ انقضا 
8. چهار عدد عکس سه در چهار
9. همراه داشتن خودرو
10. تکمیل فرم درخواست
11. پرداخت هزینه‌های اعلام شده

مراحل کاپوتاژ خودرو

• دریافت گواهینامه بین‌المللی

اگر گواهینامه بین‌المللی ندارید یا اعتبار گواهینامه بین‌المللی‌تان تمام شده است، ابتدا باید برای دریافت آن اقدام کنید. توجه داشته باشید هر فردی که قرار است با خودروی شما در خارج از مرزهای ایران رانندگی کند، باید گواهینامه بین‌المللی داشته باشد.

• دریافت برگه خروج موقت

برای کاپوتاژ ماشین باید ابتدا به همراه خودرو خود به اداره گمرک مراجعه کرده و برگه خروج موقت دریافت کنید. برگه خروج موقت، همان برگه کاپوتاژ است اما این برگه به‌تنهایی برای خروج خودرو از کشور کافی نیست. 

• دریافت دفترچه بین‌المللی

تمام اطلاعات خودرو و راننده در این دفترچه موجود است و شماره سریال منحصربه‌فردی نیز دارد. دفترچه بین المللی هم مانند مجوز رانندگی بین‌المللی علاوه بر فارسی به هفت زبان رایج ترجمه می‌شود. این نوع دفترچه دارای یک سال اعتبار از تاریخ صدور است و در صورت منقضی شدن باید دوباره برای صدور آن اقدام کرد.

• دریافت پلاک بین‌المللی

 پس از مراحل بالا با در دست داشتن برگه کاپوتاژ، کارت ملی، گذرنامه و سایر مدارک به نمایندگی‌های کانون اتومبیلرانی و جهانگردی مراجعه کنید تا پلاک بین‌المللی را دریافت نمایید؛ کانون جهانگردی و اتومبیلرانی در هر شهری که اداره گمرک داشته باشد، یک نمایندگی دارد.

• CPD یا کارنه دو پاساژ (در صورت نیاز)

کارنه دوپاساژ و وزن کردن وسیله نقلیه، برای ماشین‌های باری سنگین است و برای جهانگردی با خودرو شخصی ضرورتی ندارد. به همراه داشتن کارنه دوپاساژ در بسیاری از شرایط الزامی نیست و صرفا برای کمتر شدن اتلاف وقت و تشریفات گمرکی وسایل نقلیه سنگین صادر می‌شود.

• دریافت پلاک بین‌المللی

 پس از مراحل بالا با در دست داشتن برگه کاپوتاژ، کارت ملی، گذرنامه و سایر مدارک به نمایندگی‌های کانون اتومبیلرانی و جهانگردی مراجعه کنید تا پلاک بین‌المللی دریافت دریافت نمایید؛ کانون جهانگردی و اتومبیلرانی در هر شهری که اداره گمرک داشته باشد، یک نمایندگی دارد.

لیست تعرفه‌های صدور اسناد

کارنه دو پاساژ چیست؟

پیش از توضیح درباره کارنه دو پاساژ لازم است بدانید که کاپوتاژ (CABOTAGE) با کارنه (TIR CARNET) یا کارنه دو پاساژ فرق دارد و هر کدام هدف خاصی را دنبال می‌کند و این اصطلاح رایج گمرکی برای خروج خودرو یا کالا از گمرک کشور است.

کاپوتاژ (CABOTAGE): مجوز خروج موقت خودرو از کشور است که اداره گمرک آن را صادر می‌کند.

کارنه دو پاساژ: نوعی گذرنامه برای وسیله حمل‌و‌نقل جاده‌ای است که به وسیله نقلیه سنگین این اجازه را می‌دهد برای حمل کالا، حمل اشخاص یا گردش به‌طور موقت وارد کشور یا کشورهای مورد نظر شود و از کشورهای بین راه بدون تشریفات گمرکی در مرزهای ورودی و خروجی عبور می‌کند. این مجوز، پنج برگی، ده برگی، پانزده برگی و بیست و پنج برگی بوده و از طریق ۳۰۰ نماینده فعال کانون اتومبیلرانی و جهانگردی، قابل دریافت است. با عبور از هر مرز یک برگه این مجوز ابطال می‌شود و مدت اعتبار آن‌ها، از تاریخ  صدور، ۱۲ ماه است. 

مدارک لازم برای صدور کارنه دو پاساژ

• اصل برگه کاپوتاژ خودرو
• اصل یا تصویر سند مالکیت خودرو
• اصل یا تصویر گذرنامه متقاضی که حداقل ۶ ماه اعتبار داشته باشد
• گواهینامه رانندگی بین‌المللی که توسط کانون جهانگردی و اتومبیلرانی صادر شده باشد
• تکمیل فرم درخواست کارنه دوپاساژ
• سپردن ودیعه مشخص برای خودروهای شخصی و خودروهایی حمل‌ونقل مسافربری
• مبلغ مشخص برای ثبت شرکت و تشکیل پرونده

نکته: با تحویل برگه‌های کارنه، قبض ودیعه، معرفی‌نامه شرکت حمل‌ونقل و حضور مالک برای خودروهای شخصی، مبلغ ودیعه عودت داده می‌شود.

برای کاپوتاژ خودرو کجا برویم ؟

برای دریافت مجوز کاپوتاژ ماشین باید با مدارک کاپوتاژ خودرو، به اداره گمرک شهر محل سکونت خود مراجعه کنید. پس از دریافت پروانه خروج موقت از اداره گمرک، با مراجعه به شعبه‌های کانون جهانگردی و اتومبیلرانی کشور، می‌توانید گواهینامه بین‌المللی، پلاک بین‌المللی و دفترچه بین‌المللی خود (یا کارت ماشین بین‌المللی) را دریافت نمایید. 

مراکز کاپوتاژ خودرو در تهران

• اداره گمرک غرب تهران

کیلومتر ۱۰ بزرگراه فتح (جاده قدیم کرج)، بلوار شهید سامانی‌پور

• نمایندگی‌های کانون جهانگردی و اتومبیلرانی 

1. تهران، خیابان آزادی، بین خوش و بهبودی، نبش خیابان شهید قانعی، پلاک ۲۳۱
2. تهران، خیابان فیاض بخش، نبش کوچه جهانگردی، پلاک ۳۳
3. تهران، خیابان خرمشهر (آپادانا)، ابتدای خیابان شهید عربعلی، بین کوچه یکم و سوم، پلاک ۲

کاپوتاژ ماشین چقدر زمان می برد ؟

دریافت پروانه خروج موقت خودرو یا همان برگه کاپوتاژ از گمرک در صورت به‌همراه داشتن همه مدارک، حدود ۲ ساعت زمان می‌برد. همچنین، دریافت گواهینامه بین‌المللی، پلاک ترانزیت و دفترچه مالکیت بین‌المللی نیز کمتر از یک ساعت زمان می‌برد.

هزینه کاپوتاژ خودرو در سال ۱۴۰۲ 

کانون جهانگردی و اتومبیلرانی هر ساله این هزینه‌ها را اعلام می‌کند و این هزینه‌ها در سراسر کشور یکسان است. توجه داشته باشید که طبق قانون، خودروهایی که از مرز خارج می‌شوند، باید ۹۰ درصد مابه‌التفاوت نرخ بنزین در ایران نسبت به کشور مقصد را پرداخت کنند. هزینه‌ای که در این خصوص باید در مرز بپردازید، به میزان حجم مخزن بنزین خودروی شما نیز بستگی دارد؛ چرا که مابه‌التفاوت نرخ بنزین، در حجم مخزن بنزین خودروی موردنظر ضرب می‌شود.

شرایط مدل ماشین برای کاپوتاژ

هیچ محدودیتی برای کاپوتاژ خودرو وجود ندارد؛ اما طبق آیین‌نامه‌ اداره گمرک برای کاپوتاژ ماشین، برای خودروهای بالای ۲۰ سال نیاز به دریافت مجوز از سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خواهید داشت. 

طبق اعلام کانون جهانگردی و اتومبیلرانی کشور، برخی کشورها در برهه‌های زمانی مختلف گاهی محدودیت‌هایی در خصوص شرایط مدل ماشین برای کاپوتاژ دارند. متقاضیان می‌توانند از طریق تماس با کارشناسان صدور اسناد کانون جهانگردی و اتومبیلرانی کشور، اطلاعات به روز را کسب کنند.

نکات مهم در کاپوتاژ 

• برگه کاپوتاژ خودرو تنها یک سال اعتبار دارد.
• اگر اعتبار برگه کاپوتاژ کمتر از یک ماه است باید آن را تمدید کنید. 
• برگه کاپوتاژ به‌طور خودکار باطل نمی‌شود؛ بنابراین، اگر بعد از یک ‌سال نیازی به تمدید کاپوتاژ ماشین نداشتید، حتما برگه کاپوتاژ ماشین را باطل کنید در غیر این‌صورت جریمه خواهید شد.
• اگر تا قبل از تمام‌شدن اعتبار برگه کاپوتاژ ماشین، قصد فروش خودرو خود را دارید، حتما پیش از فروش، برگه کاپوتاژ خود را باطل کنید. 
• در صورت نصب پلاک ترانزیت، دیگر نمی‌توانید در داخل کشور رانندگی کنید. بنابراین بهتر است پلاک ترانزیت را هنگام خروج از مرز نصب کنید تا جریمه نشوید.
• توجه داشته باشید که استفاده از پلاک ترانزیت روی ماشین دیگر، جرم است.
• اگر کاپوتاژ را تمدید کنید، هزینه صدور پلاک ترانزیت و برچسب IR از شما اخد نخواهد شد.
• اگر قصد سفر به کشورهای هم مرز مثل ترکیه یا گرجستان یا آذربایجان را دارید، حتما از قوانین گمرکی و ترانزیتی آن‌ها مطلع شوید. برخی کشورها،‌ اجازه ورود خودرویی که پیش از سال ۲۰۱۰ میلادی ساخته شده باشد را نمی‌دهد.
• برخی از کشورها، گواهینامه بین‌المللی ۱ ساله یا ۳ ساله را قبول نمی‌کنند. بنابراین از طریق سفارت یا گمرک کشور مقصد یا پلیس، قوانین کشور مورد نظر در این زمینه را بررسی کنید.
• داشتن بیمه شخص ثالث برای خودرو الزامی است.

دیگر نکات

• برای سفر به برخی از کشورها مثل ترکیه، بیمه مخصوص ترکیه را باید تهیه کنید.
• حتما پیش از سفر خودرو را بررسی نمایید.
• درباره قوانین رانندگی کشورهای مقصد اطلاعات کامل کسب کنید.
• جاده و آب‌وهوای کشور مقصد را بررسی کنید.

سایت کاپوتاژ خودرو

برای دریافت برگه کاپوتاژ می‌توانید بخشی از مراحل را به‌صورت آنلاین انجام داده و سپس حضوری به اداره گمرک و کانون جهانگردی و اتومبیلرانی مراجعه کنید. برای انجام مراحل به‌صورت آنلاین ابتدا به واحد انفورماتیک ادارات گمرک به نشانی epl.irica.gov.ir مراجعه کرده و با کد رهگیری که سامانه در اختیار شما قرار می‌دهد خودروی خود را برای بازرسی به اداره گمرک ببرید.

سخن آخر

برگه کاپوتاژ ماشین، مجوز شما برای یک سفر بین‌المللی با خودروی شخصی‌تان است؛ اسناد ماشین‌ شما مهم‌ترین مدارکی‌اند که برای کاپوتاژ خودرو به آن نیاز خواهید داشت. علاوه بر ارائه اسناد کامل، حتما از شرایط کشور مقصد و قوانین ورود خودرو به آن مطلع شوید تا سفری فراموش‌نشدنی را تجربه کنید.